Het voorbeeld

Deze wagens zijn gebouwd naar Pruisisch voorbeeld type SSml uit ca 1904. Twee jaar voor de SS had de NCS al een vijftal gelijksoortige wagens besteld, echter zonder schroefrem. Ook deze werden regelmatig voor vervoer van Stork ingezet. In afwijking op het Duitse ontwerp lieten zowel de NCS als SS de stelbalken (buitenste hoofddragers) helemaal tot de kopzijdes doorlopen in plaats van thv het draaipunt van de draaistellen deze naar binnen te laten knikken. Ook bij het rembordes liepen de stelbalken recht door zonder sprong voor de trap. De SS liet bovendien SS200 aspotten plaatsen in plaats van de standaard Duitse glijlagers.
De vloer van de wagens was van geribt plaatijzer met daarop vastgezette houten balken. Hierdoor werd schuiven op de stalen bodem voorkomen en kon men makkelijk kettingen en touwen onder de lading schuiven voor het vastzetten. Op de zijkant waren daartoe kettingogen aangebracht.

In 1932 kregen beide wagens doorgaande luchtleidingen met per kopzijde twee luchtslangen.
Na 1936 zijn de remhuisjes verwijderd en bleef alleen de leuning met schroefrem over. Deze behielden ze tot hun einde. In de jaren '50 zijn de rongen van wagen 89102 nog een stuk verlengd tot ca 1,6 meter in plaats van 1 meter.
Wagen 89101 werd in 1958 dienstwagen voor railvervoer van de stapelplaats Crailoo en kreeg nummer 173347. In 1960 is deze afgevoerd. Wagen 89102 is in 1957 afgevoerd. Een foto van 1 van beide wagens vind u op internet bij Het Utrechts Archief onder inventaris nummer 167532.
(Met dank aan Hans Nahon)

Ombouw van dit model

Verwijder het remhuis, draaistellen en buffers (eraf trekken). Ook de remcilinder verwijderen, deze vervalt geheel. Op de zijkanten van de wagen zit in het midden een horizontaal stukje dat uitsteekt met daaronder een blokje dat de remversteller uitbeeld. Deze beide geheel verwijderen waarbij u oplet dat u de ringetjes op de zijkant van de wagen niet raakt. Verwijder het rembordes door onderop de klemmetjes door te snijden. Dit bordes vervalt.

Vijl de bufferbalk aan de andere zijde glad. Vijl de zijkanten van de stelbalken glad vanaf de kopzijde tot aan de tweede rong. Met name de ringetjes glad vijlen. Voor een wagen met remhuis maakt u de open zijde van het remhuis dicht met wat styreen met plankprofiel.

Snij de diverse delen van de etsplaat los met een scherp mesje op een harde snijmat. Verwijder eventuele bramen, Pas de bufferstelen in de gaatjes van de buffers. Indien nodig de gaatjes iets opruimen zodat ze goed passen.

Als u de messing schroefkoppelingen (of alleen de haak) wilt aanbrengen kijkt u bij de bouwbeschrijving van b.v. de NS 8100 of NS 4500 waar deze verder wordt uitgelegd

Nu brengt u de nieuwe delen aan.
Gebruik voor de zijkanten het etswerk van de revisie etsplaat, niet die uit de grotere plaat (deze zijn een klein beetje te hoog).
Maak wat twee componentenlijm aan. Lijm tegen de achterwand van het remhuis het messing etsdeel met hoge leuning. De horizontale strip ligt tegen de kast van de remspindel aan. Let op dat het hekje goed haaks zit. Plaats de bufferbalk aan de zijde zonder remhuis en steek direct de buffers erin voordat de lijm uithard zodat deze exact goed zit. Neem het andere hekje met daaraan de bodemplaat voor de remhuisvloer. Als u een wagen met remhuis bouwt dan haalt u dit hekje los en vijlt u deze snijkant even glad. U houd alleen een bodemplaatje over.
Bij wagens zonder remhuis kwam er een leuning aan de vloerzijde. Zet dan het hekje haaks naar boven om. Om verbuigen te voorkomen raden we aan de vouwlijn met een beetje soldeer iets te vertinnen zodat deze steviger is.

Lijm de bodemplaat op de wagenbak, zorg ervoor dat deze strak tegen de bestaande vloer aansluit. Lijm nu de andere bufferbalk erop, ook nu meteen de buffers erin steken. Snij de plastic rongen los. De rongen zonder vierkant achterplaatje komen op de etsdelen, de andere daartussen.
Plaats de messing zijkanten op de wagen, het etsdeel met trapje komt bij het bordes. Ook hier meteen de rongen erop steken zodat de delen precies op de juiste plek zitten. Kijk goed of de etsdelen in rechte lijn staan met de rest van de wagen. Brengt nu het remhuisje met hekwerk aan. Als u wat kunt solderen raden we aan dit hekwerk op de buitenhoeken even vast te solderen aan de bufferbalk en aan de onderzijde in die hoek e.e.a. ook aan de zijkant stripjes vast te zettten. Als u dit lastig vind kunt u in de binnenhoek ook wat extra twee componentenlijm aanbrengen als versterking. Het hekwerk zal echter kwetsbaar blijven.

Als u een wagen maakt zonder remhuis dan verwijderd u van het hekje de twee verticale delen die boven de leuning uitkomen. De slinger van de handrem niet verwijderen! Lijm dan dit hekwerk tegen de bufferbalk. Ook hier geld dat dit vrij kwetsbaar is, solderen op de buitenhoeken is aan te raden. Voor de SS versie als laatste de bordjes aanbrengen (zelf maken uit bv 0,5mm dik kunststof of "frietbakjes" plastic). Voor de latere NS versie een plakbriefhouder aanbrengen (roostertje links op de wagen, zie aanzichten).

Overige opties die u kunt uitvoeren naar wens:
- Schijfwielen plaatsen indien uw model spaakwielen heeft (deze wagens werden geleverd met schijfwielen)
- De aspotten aanpassen. We hebben losse SS aspotten in kunststof beschikbaar maar dit houd in dat u de hele aspot eerst dient te verwijderen om daarna nieuwe te plaatsen. Wat meer eenvoudig is de aspot voorzijde glad te vijlen en daarna de zijkanten met een scherp mesje ook iets recht te maken. Zo ontstaat snel een vierkant model aspot.

De ombouw is nu gereed, u kunt nu de wagen schilderen. Meest praktisch is de wagen met een spuitbusje acryl verf geheel zwart te spuiten en dan met een penseel het remhuis te schilderen. Bij de SS versie ook de zijkanten van de wagen grijs schilderen (eventueel ook bij NS tot in de jaren '30).
Kleur wagenvloer:
Het ijzerwerk was geteerd wat neerkomt op dof zwart-grijs. De houten balken zullen gecreosoteerd zijn geweest zoals spoorbielzen (zwart-bruin). Later werd ook wel onbehandeld hout gebruikt dat regelmatig werd vervangen door slijtage.