Inhoud van de bouwsets art. K-70 t.m. K-82:

Deze modellen worden met de nieuwste 3D technieken geproduceerd. Hierdoor zijn de modellen zeer gedetailleerd. Bij deze serie modellen is zeer veel aandacht besteed aan het correct weergeven van alle subtiele onderlinge verschillen tussen de deelseries.
Deze bouwsets zijn zeer eenvoudig te bouwen en geschikt voor beginners. Het werken met dit materiaal vereist echter wel wat meer voorzichtigheid als bij "fabrieksmodellen", de gebruikte kunststoffen zijn iets kwetsbaarder dan spuitgiet plastics.

Handleiding:

Download hieronder de handleiding met alle informatie over het origineel, nummerseries, verbouwingen enz.:

Handleiding K-70 t.m. K-84 - versie 2025-01

Geschiedenis van het origineel (art. K-75 t.m. K-78)

Bij oprichting in 1873 bestelde de NBDS bij Werkspoor 15 geremde en 85 ongeremde wagens. Het ontwerp was vrijwel zeker afkomstig van Werkspoor zelf.
De wagens met rem kregen een bijzonder model remhuisje dat via een inwendig trap te bereiken was. De toegangsdeur bevond zich op de kopwand. Daarmee nam dit meer plaats in beslag dan een “opbouw” remhuis maar daar staat tegenover dat het onderstel over de hele lengte benut wordt zonder bordesje.
Ze kregen houten jaloezieën naast de roldeuren wat voor meer ventilatie zorgde dan de Duitse wagens serie F 101-150. Twintig jaar later zouden deze jaloezieën standaard worden voor de SS. Het remwerk had houten remblokken die later door gietijzeren exemplaren werden vervangen.

De NBDS wagens
Werkspoor begon met de bouw van deze wagens maar al snel bleek dat de NBDS de wagens die gereed waren niet kon betalen. Werkspoor leverde alleen als het volledige bedrag was voldaan.
Uiteindelijk kon de NBDS slechts vijf van de geremde wagens overnemen en één ongeremde wagen die nummer F 175 kreeg. Rond 1890 werd deze wat verbouwd waarbij de roosters vervielen voor smalle klepluiken. Ook werden de deur vernieuwd zoals bij wagens F 101-150 was uitgevoerd.

NBDS bagagewagens:
De vijf wagens met schroefrem werden rond 1890 werden aangepast om dienst te gaan doen als bagagewagen zonder aanpassing van nummer. Ze kregen daarbij uitkijk kasten aan de zijkant en op het dak, de roldeur werd vernieuwd, er kwamen lange treeplanken met handgrepen en op het dak een olielamp. Ze waren alleen bestemd voor gebruik in goederentreinen.
Wagen 153 is verongelukt in 1909, wagen 155 werd in 1911 herbouwd als gesloten goederenwagen. In 1912 volgde nr. 151 en 152, wagen 154 bleef ongewijzigd maar werd na ca. 1912 alleen nog ingezet als gesloten wagen. Mogelijk werd wel het interieur verwijderd maar de bak werd niet herbouwd. De drie herbouwde wagens behielden de versterkingsplaten op de zijwand die later waren aangebracht net als de vernieuwde deur maar werd het remwerk afgenomen.

NBDS 151 -> NS CHA 316
NBDS 152 -> NS CHA 317
NBDS 153 Verongelukt in 1909, van resten is open wagen 466 gebouwd.
NBDS 154 -> NS CHA 318 In 1919 had deze nog de bovenbouw als bagagewagen maar werd ingezet als gesloten wagen. Waarschijnlijk is deze zo ook bij NS in dienst gebleven tot afvoer.
NBDS 155 -> NS CHA 319
Alle waren in 1932 afgevoerd

De NRS wagens
Werkspoor had vrijwel alle overige wagens al gebouwd (77 van de ca. 95). Men kon na het annuleren van de order door de NBDS begin 1874 alsnog een groot deel verkopen maar nu aan de NRS waar ze in 1875 in dienst kwamen.
Het waren 55 stuks zonder remhuis en drie met remhuis (NRS 6101-’55 en 6156-’58)
De NRS had indertijd lopende orders van hun eigen ontwerp waardoor deze wagens behoorlijk afwijken van de NRS wagens met hetzelfde bouwjaar. Uiteindelijk zou de NRS nog meer voor de NBDS gebouwd goederenmaterieel overnemen zoals open wagens en schamelwagens die in de materieelparken alle werd benoemd als “type Boxtel-Wesel”.
Bij opsplitsing van de NRS in 1889 gingen 25 wagens naar de HSM (nr. HSM 6765-90) en 30 naar de SS (nr. SS 56101-56130). Slechts één van de drie NRS wagens met remhuis kwam bij de SS en kreeg nummer 56157. De twee andere kwamen bij de HSM terecht waar de eerste voor 1897 werd afgevoerd en de andere rond 1900 (HSM 6791, ’92).

De HSM wagens
In 1879 kon Werkspoor de resterende wagens verkopen aan de HSM waarmee de wagens bijna 5 jaar op een koper hebben moeten wachten. Men nam 15 onberemde wagens af en 4 met remhuis (HSM 6381-’96 en 6397-‘6400).
In 1901 waren inmiddels twee wagens zonder rem afgevoerd.
Van de overgenomen ex NRS wagens waren in hetzelfde jaar al negen zonder rem afgevoerd en beide wagens met rem.
In 1913 waren inmiddels alle wagens met rem afgevoerd. Er liepen nog vier onberemde ex-NRS wagens en drie eigen wagens die alle voor eigen vervoer werden ingezet als konvooiwagens voor de centrale werkplaats (HSM 6383, ’87, ’90). Alle deze wagens werden voor 1921 afgevoerd.

De SS wagens
De wagens die de SS overnam werden in de loop der tijd niet gewijzigd en kwamen ale bij NS terecht.

De wagens bij NS
De HSM wagens waren alle afgevoerd voor de fusie maar de oud SS wagens kregen de nummers NS CHA 321-345 en voor de geremde wagen NS CHA 3501. De laatste van beide series werden in 1933 afgevoerd.
De tot bagagewagen verbouwde nr. NBDS 151-155 werden in 1912 terug verbouwd tot gesloten wagen kwamen en hiervan kwamen als zodanig nog vier stuks bij NS terecht (NS CHA 316-319). De laatste werd afgevoerd in 1932. De NBDS eenling 175 kreeg nog NS nummer CHA 320 maar werd al rond 1927 afgevoerd.